Van alle registraties van Jannes’ verhaal vind ik deze de mooiste …

PUTTEN – Het was een bijzonder moment zondag, toen de nog enig overlevende van de razzia in Putten, de 86-jarige Jannes Priem, na 68 jaar weer terug was op station Putten. In de stationssalon vertelde hij de aanwezigen wat hem destijds is overkomen. Zijn gruwelijke belevenissen in de concentratie- en werkkampen schokten en ontroerden het talrijke publiek.

Door Jeanne Dijkstra

Jannes leek uiterlijk onbewogen toen hij vertelde over de stokslagen en de onmenselijke behandeling door de Kapo’s in de kampen. Echter, een televisiedocumentaire uit 1993 over zijn terugkeer in zijn ‘allerergste’ kamp Ladelund, waar binnen zes weken 111 van de Puttense mannen stierven door de ontberingen en mishandelingen, liet het tegendeel zien. In het weiland waar eens de barakken stonden en waar Jannes sleuven moest graven, barstte Jannes in huilen uit. Hier kwamen al zijn emoties boven. Een moment dat alle aanwezigen in de stationssalon tot in het diepst raakte.
Jannes schetste zijn tocht van Putten naar Kamp Amersfoort, waar hij aardappelen moest rooien, naar Neuengamme, waar hij poedelnaakt van boven tot onder werd geschoren. Hierna naar Husum-Schwesing, waar hij tankvallen moesten graven. Vervolgens naar Ladelund, waar de kaak van Johannes kapot werd geslagen omdat hij iets tegen zijn (later omgekomen) zwager zei. Weer terug naar Neuengamme, waar Jannes in de steenfabriek moest werken en lorries (kiepkarren) een helling op moest duwen. Na twee weken in de steenfabriek naar kamp Bergen-Belsen waar hij de doden moest ophalen om naar het crematorium te brengen. Vandaar werd hij per trein via Neuengamme naar de Lübeckerbocht vervoerd waarbij, tijdens het bombardement 7300 van de 9400 gevangenen op de boten om het leven kwamen. Zo ook de zwager van Jannes. Eenmaal terug in Putten was er geen medeleven en de historici in Putten noemden hem een leugenaar omdat hij niet alle data precies in zijn geheugen had. Een horloge of kalender had hij immers niet bezeten in de kampen waar mensen als beesten werden behandeld. Dit onbegrip van mensen die de oorlog niet in de kampen hadden meegemaakt, maakte dat Jannes 50 jaar heeft gezwegen. Als mens was hij de barakken ingegaan en als nummer was hij teruggekomen. Zijn terugkeer naar Ladelund in 1993,waar hij ‘met open armen werd ontvangen,’ maakte dat Jannes weer ging praten. Zondag, 20 mei, 68 jaar na zijn gruwelijke reis van het station van Putten, vertelde hij zijn verhaal over ‘Vergeven, nooit vergeten’ aan de Puttenaren die het wel en graag wilden horen.

De Puttenaar Michel Kooij maakte het mogelijk dat Jannes Priem zijn verhaal op het station in Putten kon vertellen.